Glony w oczku wodnym i stawie – poznajmy głównego winowajcę konfliktu o klarowność wody
Jak utrzymać czystą wodę w oczku wodnym?
Glony stanowią ekologiczną grupę organizmów jedno- oraz wielokomórkowych, pochodzących z niespokrewnionych ze sobą grup ewolucyjnych. W środowiskach wodnych występują powszechnie:
- zasiedlając duże zbiorniki śródlądowe, morza, oceany – jako fitoplankton
- w zbiornikach wodnych np. stawach i oczkach wodnych – w toni wodnej, przy powierzchni, na roślinach i kamieniach – jako składnik peryfitonu
- na dnie zbiorników, związane z osadem dennym – jako fitobentos
Glony stanowią główne ogniwo łańcucha pokarmowego oraz są najważniejszym producentem tlenu w ekosystemach wodnych. Dla użytkowników prywatnych zbiorników wodnych najistotniejsze oraz najbardziej popularne podgrupy to:
- jednokomórkowe zielenice (Chlorophyta),
- glony nitkowate (zielenice wielokomórkowe, niektóre sinice, grupa Conferva),
- sinice (cyjanobakterie, Cyanophyta).
Warto pamiętać, iż nawet rozbudowane struktury glonów wielokomórkowych rosnących w postaci plech nie posiadają wykształconych organów (łodyg, korzeni itp.) jak u roślin. Glony są organizmami samożywnymi – autotrofami. Obecność glonów w oczku, czy stawie jest jak najbardziej wskazana. Odpowiednia ilość organizmów pozwala na zapewnienie wymaganego stopnia natlenienia wody oraz zachowania równowagi biologicznej. Dla przykładu sama obecność glonów nitkowatych wskazuje na „zdrową wodę” w zbiorniku wodny.
ŚRODKI DO OCZEK WODNYCH
Problem z wysokim namnożeniem (inwazją) glonów w oczku wodnym i stawie
Zbyt wysoka ilość glonów wpływa na zachwianie równowagi biologicznej i w konsekwencji zaburza proces samoistnego oczyszczania wody. Ilość tlenu, wartość pH oraz twardość węglanowa wody w zbiorniku również ulega nieprawidłowym wahaniom. Nadmiar glonów na powierzchni tafli ogranicza dostępność światła dla roślin głębinowych oraz organizmów wodnych. Wzrasta również proces fermentacji – rozkładu beztlenowego materii organicznej, co może wpłynąć na pojawienie się nieprzyjemnego zapachu.
Metabolity (substancje) w nadmiarze wydzielane np. przez sinice (cyjanobakterie) mają działanie toksyczne dla człowieka – mogą wywoływać poważne alergie, egzemy itp. Inwazji glonów towarzyszy nieestetyczny wygląd oczka lub stawu – zielony kolor (w przypadku dużej ilości zielenic – do brunatnego) oraz wysoka mętność wody. Duża ilość sinic może objawiać się w postaci oleistej warstwy na powierzchni stawu (otoczki śluzowe bakterii) oraz słodkawą woń.
Przyczyny zakwitu glonów
Glony, tak samo, jak rośliny wymagają dostępności promieni słonecznych oraz substancji odżywczych, np. związków fosforu, azotu, potasu.
Problem nadmiernego wzrostu glonów powstały w wyniku zwiększonej obecności substancji pokarmowych może być efektem:
- niewystarczającej wielkości zbiornika (płytki akwen),
- zbyt dużego zarybienia (wysokiej ilości karmy bogatoskładnikowej),
- nieprawidłowemu doborowi podłoża dla roślin wodnych – wypłukiwana próchnica stanowi idealną pożywkę dla glonów – w tym przypadku warto zakupić podłoże dedykowane lub przygotować mieszankę: gliny, kompostu i piasku,
- korzystaniu z nawozów dla np. roślin zielnych lub balkonowych, a nie specyficznych dla wzrostu roślin wodnych
Nadmiar pierwiastków wpływa bezpośrednio na wzrost parametru pH wody. Bardziej zasadowy odczyn wody stymuluje glony do wzrostu oraz wpływa negatywnie na organizmy wodne.
Kolejną przyczyną zakwitu glonów jest nadmiar słońca i stała, wysoka temperatura.
Na etapie planowania lokalizacji oczka wodnego warto zwrócić uwagę na zrównoważoną dostępność promieni słonecznych.
Zamulenie dna zbiornika
Na zwiększenie obecności związków organicznych wpływa również zbyt rzadkie usuwanie opadniętych liści, resztek pożywienia, obumarłych roślin i zalegających odchodów ryb. W tym przypadku na dnie stawu, czy większego oczka wodnego tworzy się warstwa mułu. Obecność grubej warstwy osadów organicznych wpływa bezpośrednio na utracenie klarowności wody, pojawienie się nieprzyjemnego zapachu (dzięki procesom gnilnym).
Zamulenie jest doskonałym źródłem wolnych fosforanów stymulujących wzrost glonów, zatem niezbędne jest jego regularne usuwanie.
Usuwanie zamulenia z wykorzystaniem preparatów biologicznych skutecznie redukuje oraz stanowi bezpieczną alternatywę dla mechanicznego rozbijania i wyciągania osadów (co może wpłynąć na nadmierne uwolnienie związków organicznych do toni wody).
Jak dbać o oczka wodne lub stawy? Dobra profilaktyka
Odpowiednie umiejscowienie i rozmiar zbiornika, regularne czyszczenie, redukcja nadmiaru substancji odżywczych, kontrola parametrów wody pozwolą cieszyć się czystą wodą i pięknym widokiem przez cały rok.
Prawidłowe parametry oraz temperatura wody
Pierwszym krokiem jest kontrola i przywrócenie odpowiednich wskaźników wody. Do przywrócenia odpowiedniego odczynu (prawidłowy zakres pH ok. 7 – 8,2) mogą posłużyć dedykowane środki ph-plus oraz ph-minus oraz preparaty absorbujące nadmiar azotu, fosforu itp. aplikowane w trakcie korzystania z biopreparatów ekologicznych. Twardość węglanowa (prawidłowy zakres dH ok. 8-13) oraz właściwe pH są wskaźnikiem stabilnego systemu z bezpiecznym poziomem wolnych pierwiastków.
Zadbajmy o nasłonecznienie i odpowiednią temperaturę
W naturalny sposób dostęp światła można ograniczyć „dosadzając” rośliny wodne o dużych liściach (np. grzybienie) pływających na tafli wody. Gdy zbiornik narażony jest na bardzo wysokie naświetlenie można skorzystać ze specjalnych mat osłonowych rozkładanych na jego powierzchni. Warto również włączyć fontanny i kaskady w celu stałego chłodzenia przepływającej wody.
Wybór roślin wodnych
Odpowiednia ilość gatunków roślin wodnych (do ok. 1/3 objętości oczka) pozwala na ograniczenie dopływu światła (jw.), dostarczenie niezbędnej ilości tlenu oraz wyrównanie obiegu substancji organicznych. Rośliny, które w znacznym stopniu pozwolą na ograniczenie inwazji glonów:
- grzybienie (nenufary, lilie wodne),
- mięta wodna (dodatkowo odstrasza komary),
- rzęśl i grzybieńczyk wodny,
- rdestnica i okrężnica,
- trzcina wodna i sitowie,
- żabieńce i bagnice torfowe
Filtry z lampą UV
Poza mechanicznym usuwaniem glonów z powierzchni wody powszechnie stosuje się specjalne filtry (np. biologiczne) z lampą UV (UV-C) i pompą doprowadzającą wodę.
Metoda jest skuteczna przeciwko zielenicom i sinicom o niezłożonych strukturach komórkowych, występujących w toni wodnej w postaci zawiesiny koloidalnej.
Niestety, z zakwitem glonów nitkowatych nie poradzi sobie lampa UV. Ze względu na rozbudowaną strukturę nie przedostaną się do filtra (w miejsce działania promieniowania UV).
Warto pamiętać, że podczas używania lamp UV trzeba regularnie stosować ekologiczne preparaty bakteryjne. Lampy UV zabijają niestety również pożyteczne bakterie, dlatego filtrowanie powinno odbywać się w odpowiednich cyklach. Filtry wymagają okresowego czyszczenia.
Dla poprawienia wydajności warto zastosować specjalne startery bakteryjne bogate w składniki odżywcze oraz witaminy dla szybkiego namnożenia wyspecjalizowanych „bakterii filtracyjnych”.
Biopreparaty do walki z inwazją glonów - środki do oczek wodnych
Wybór odpowiedniego preparatu zależy głównie od rodzaju i ilości rosnących glonów.
Warto pamiętać, iż w przypadku glonów nitkowatych należy stosować kilka metod ich usuwania:
- ręczne usuwanie glonów (np. specjalnymi siatkami),
- pozbawienie pokarmu – stosowanie preparatów wiążących fosforany,
- regularne stosowanie preparatów bakteryjnych – wzrost konkurencji, redukcja dostępności pożywienia
Dla zachowania odpowiedniej równowagi ekosystemu oczka wodnego oraz stawu, redukcji glonów oraz zabezpieczenie przed wzmożonym namnażanie korzystajmy z preparatów ekologicznych. Zastosowanie wyspecjalizowanych preparatów bakteryjno-enzymatycznych owocuje wielofazową i długofalową ochroną zbiornika. Naturalna metoda zwalczania glonów nie stanowi zagrożenia dla środowiska i organizmów wodnych (w przeciwieństwie do chemicznych odpowiedników).
Propozycje preparatów do oczek wodnych!
Poniżej zestawienie skutecznych preparatów biologicznych do oczek wodnych i stawów:
NeoBac PROKLAR antyglon bakterie do oczek wodnych i stawów
Aż 5 miliardów bakterii saprofitycznych oraz wysoka dawka enzymów dla szybkiego klarowania wody, redukcji zamulenia, blokowania przykrych zapachów oraz przywrócenia równowagi biologicznej akwenu.
Akwesan 500g
Preparat o wysokim stężeniu bakterii środowiskowych. Usuwa resztki obumarłych roślin. Stymuluje obieg azotu. Zapewnia prawidłowy wzrost i rozwój mikroflory oczka i stawu. Hamuje eutrofizację i nadmiar wolnego fosforu.
Akwesan GR 500g
Mikrobiologiczny środek do redukcji osadów dennych. Zawiera bakterie nitryfikacyjne redukujące stężenie amoniaku. Stymuluje proces bioremediacji. Wyselekcjonowany kompozyt bakterii lipo-, proteo- i celulolitycznych.
Akwesan Starter
Specjalnie dobrana kompozycja bakterii środowiskowych wraz z pożywką i witaminami. Zwiększa proces oczyszczania wody w filtrach i strefach filtracyjnych. Zalecany po czyszczeniu filtrów lub przed pierwszym użyciem.
Bluklar Redukcja Mułu
Bezpieczny preparat bakteryjno-enzymatyczny do redukcji muły na dnie zbiornika oraz w strefie brzegowej. Hamuje procesy beztlenowe - chroni przed przykrym zapachem. Skutecznie rozkłada białka, węglowodany i tłuszcze.