
Przyroda w obliczu mrozów - dlaczego warto dokarmiać ptaki zimą?
[około 15 minut czytania]
Zima to czas, gdy natura zdaje się zamierać. W powietrzu unosi się cisza, drzewa stoją nagie, a ziemię pokrywa gruba warstwa śniegu. Dla dzikich ptaków, które pozostają w Polsce, to nie tylko piękna sceneria – to także walka o przetrwanie.
W takich warunkach pomoc człowieka staje się nieoceniona. Zimą możemy zrobić coś więcej niż tylko podziwiać skrzydlatych gości: możemy im pomóc, by dotrwały do wiosny w dobrej kondycji.
Czytaj - spis treści:
- Dlaczego ptaki odlatują do ciepłych krajów?
- Jakie ptaki zostają na zimę i dlaczego?
- Wróble – nasi pospolici ptasi sąsiedzi w ogrodzie
- Sikorki – klejnot zimowego ogrodu
- Jak możemy pomóc ptakom przetrwać zimę?
- Jak zamontować karmnik dla ptaków?
- Jak i kiedy dokarmiać ptaki?
- Zimowe przysmaki w Aktywatory.pl
Dlaczego ptaki odlatują do ciepłych krajów?
Gdy dni stają się krótsze, a temperatura spada, wiele gatunków ptaków podejmuje jedną z najbardziej fascynujących podróży w świecie przyrody – migrację.
Wiele ptaków migruje na zimę z Polski do cieplejszych regionów, głównie z powodu trudnych warunków atmosferycznych, niedoboru pożywienia oraz potrzeby rozmnażania w bardziej sprzyjających warunkach.
Które ptaki odlatują na zimę z Polski?
- Skowronek – migruje, aby uniknąć surowych warunków zimowych i znaleźć łatwiejszy dostęp do pożywienia w cieplejszych rejonach Europy i Afryki Północnej.
- Jaskółka – migruje do Afryki, gdzie znajduje odpowiednie warunki do rozmnażania i obfitość owadów.
- Czajka – odlatuje do południowej Europy lub Afryki, gdzie klimat jest łagodniejszy, a dostęp do pożywienia większy.
- Kukułka – migruje do ciepłych krajów, głównie Afryki, aby znaleźć lepsze warunki do rozmnażania.
- Żuraw – część żurawi zostaje w Polsce, ale niektóre migrują na południe, gdzie warunki do życia są korzystniejsze.
- Błotniak stawowy – migruje do Afryki Północnej, gdzie znajduje sprzyjające warunki do przetrwania zimy.
- Pustułka – migruje na południe do ciepłych regionów Europy i Afryki Północnej.
- Bocian biały – bociany migrują do Afryki, głównie do rejonów sub-saharyjskich, gdzie mają łatwiejszy dostęp do pożywienia i cieplejsze warunki.
Migracja ptaków jest kluczowa dla ich przetrwania, pozwala im uniknąć zimowych mrozów, braku pożywienia oraz trudnych warunków pogodowych w Polsce.
Ptaki owadożerne, takie jak jaskółki, jerzyki czy słowiki, nie znajdą w zimowej Polsce odpowiedniej ilości pożywienia. Brak owadów zmusza je do opuszczenia ojczyzny i szukania cieplejszych rejonów. W przeciwieństwie do nich, ptaki, które żywią się ziarnami, owocami czy tłuszczami, mogą przystosować się do trudniejszych warunków – pod warunkiem, że znajdą wystarczająco dużo jedzenia.
Jakie ptaki zostają na zimę i dlaczego?
Nie wszystkie ptaki opuszczają Polskę, gdy nadejdzie zima. W naszych ogrodach, parkach i lasach możemy dostrzec m.in.:
- Sikory bogatki i modraszki, które znane są ze swojego sprytu i energii. Te małe ptaki potrafią zapamiętać lokalizację karmnika i wracać do niego regularnie.
- Gile, których intensywnie czerwone piersi kontrastują z bielą śniegu, czyniąc je jednymi z najbardziej charakterystycznych ptasich mieszkańców zimowych krajobrazów.
- Kosy i drozdy, które chętnie korzystają z pozostawionych na drzewach owoców czy jagód.
Ich obecność to dla nas znak, że przyroda wokół nas żyje nawet w czasie największych mrozów.
Wróble – nasi pospolici ptasi sąsiedzi w ogrodzie
Oczywiście, nie można zapominać o wróblach – jednych z najbardziej znanych i lubianych ptaków, które towarzyszą człowiekowi od wieków. Choć ich liczebność w ostatnich dekadach spadła, zimą nadal można je spotkać w miastach, wsiach i ogrodach.
1. Dlaczego wróble zostają na zimę?
Wróble to gatunek osiadły, co oznacza, że nie opuszczają swoich terenów lęgowych nawet w najtrudniejszych warunkach. Przyzwyczajone do życia w pobliżu człowieka, korzystają z zasobów, jakie oferuje im miejska infrastruktura: osiedlowych krzewów, zarośli, czy resztek jedzenia pozostawionych przez ludzi.
Ich dieta zimą opiera się głównie na nasionach, dlatego z chęcią odwiedzają karmniki, w których znajdą ziarna słonecznika, prosa czy owsa.
2. Ciekawostka o wróblach
Wróble to ptaki niezwykle towarzyskie, które trzymają się w stadach. Zimą, gdy temperatura spada, wróble gromadzą się w większych grupach, wspólnie szukając pożywienia i schronienia. Dzięki temu mogą efektywniej bronić się przed drapieżnikami oraz dzielić się informacjami o miejscach, w których znajdą jedzenie.
Sikorki – klejnot zimowego ogrodu
1. Sikorki – wielka energia w małym ciałku
Sikorki to jedne z najbardziej rozpoznawalnych ptaków, które towarzyszą nam przez cały rok. Zimą stają się szczególnie aktywne w poszukiwaniu pożywienia, przyciągając uwagę swoim dynamicznym zachowaniem i żywymi kolorami.
2. Dlaczego sikorki zostają na zimę?
W przeciwieństwie do ptaków migrujących, takich jak jaskółki czy jerzyki, sikorki są gatunkiem osiadłym. Ich dieta jest bardziej elastyczna – chociaż preferują owady, zimą chętnie jedzą nasiona, orzechy, a także produkty bogate w tłuszcz. Dzięki swojej zdolności adaptacyjnej są w stanie przetrwać nawet w trudnych warunkach, o ile znajdą odpowiednie źródło energii.
4. Jak rozpoznać sikorki?
Najczęściej spotykane w Polsce sikorki to:
- sikorka bogatka – największa z sikorek, z charakterystycznym żółtym brzuchem i czarną "krawatką."
- sikorka modraszka – mniejsza, o błękitnej czapeczce i jasnożółtym brzuchu.
- sikorka czubatka – mniej znana, z charakterystycznym "czubkiem" na głowie.
- sikorka uboga – o skromnym, brązowo-szarym ubarwieniu, preferująca bardziej zalesione tereny.
Te ptaki są niezwykle ciekawskie i inteligentne, co czyni je częstymi gośćmi w karmnikach.
5. Ciekawostka o sikorkach
Sikorki potrafią zapamiętać miejsca, w których znajdują pokarm, a nawet przechowywać jedzenie na później, ukrywając je w korze drzew lub między gałęziami. Ta niesamowita zdolność jest dowodem ich inteligencji i świetnego przystosowania do trudnych warunków.
Jak możemy pomóc ptakom przetrwać zimę?
Dokarmianie ptaków to jeden z najprostszych sposobów na wspieranie przyrody zimą, ale warto pamiętać o kilku zasadach, by nasza pomoc była naprawdę skuteczna.
Przede wszystkim warto przygotować odpowiedni karmnik. Powinien być zadaszony, chroniący jedzenie przed deszczem i śniegiem, a także ulokowany w miejscu trudno dostępnym dla drapieżników, np. kotów. Regularne uzupełnianie karmnika i utrzymywanie go w czystości to podstawa – spleśniały pokarm może być dla ptaków groźny.
Jednak sam karmnik to nie wszystko. Ptaki, podobnie jak inne żywe stworzenia, potrzebują tłuszczu, ziaren i wody. W mroźne dni źródła wody zamarzają, dlatego można ustawić płytkie naczynie z wodą. Aby zapobiec jej zamarzaniu, warto dodawać ciepłą wodę lub stosować specjalne podgrzewacze.
Jak zamontować karmnik dla ptaków?
Montowanie karmnika dla ptaków to nie tylko kwestia estetyki w ogrodzie, ale przede wszystkim zapewnienie ptakom bezpiecznego i wygodnego miejsca do zdobywania pożywienia. Oto kilka kroków i wskazówek, jak to zrobić prawidłowo:
1. Wybór odpowiedniego miejsca
Postaw na bezpieczeństwo – karmnik powinien być umieszczony w miejscu niedostępnym dla drapieżników, zwłaszcza kotów. Idealnym rozwiązaniem jest ustawienie karmnika na otwartej przestrzeni, ale blisko krzewów lub drzew, które zapewnią ptakom schronienie przed drapieżnikami i wiatrem.
Unikaj wiatru i montuj karmnik w miejscu osłoniętym od silnych podmuchów wiatru, co zapobiegnie rozsypywaniu pokarmu i sprawi, że ptaki będą czuły się bardziej komfortowo. Wybierz miejsce widoczne zarówno dla ptaków, jak i dla obserwatorów. To dodatkowa przyjemność, gdy możesz podziwiać ptasie odwiedziny z domu.
2. Rodzaj montażu karmnika dla ptaków?
- na słupie - jednym z najbezpieczniejszych sposobów jest zamontowanie karmnika na wysokim, stabilnym słupie. Taki montaż minimalizuje ryzyko ataku drapieżników. Słup powinien mieć co najmniej 1,5 metra wysokości i być umieszczony w ziemi lub w specjalnej podstawie.
- na drzewie - jeśli chcesz zamontować karmnik na drzewie, użyj linki lub opasek zaciskowych, zamiast gwoździ, które mogą uszkodzić drzewo. Pamiętaj, aby nie montować karmnika zbyt blisko pnia – ptaki będą się czuły bezpieczniej, gdy będą miały swobodny dostęp z kilku stron.
- na balkonie - karmniki balkonowe to świetne rozwiązanie dla mieszkańców miast. Można je zamocować za pomocą uchwytów, które zaczepia się o balustradę, lub po prostu ustawić na parapecie. Ważne, aby karmnik był stabilny i zabezpieczony przed spadnięciem.
- wiszący karmnik - lekki karmnik można zawiesić na gałęzi drzewa lub na specjalnym haczyku. Upewnij się, że linka lub sznurek jest wytrzymały i odporny na warunki atmosferyczne.

3. Utrzymanie czystości karmnika dla dzikiego ptactwa
Regularne sprzątanie karmnika jest niezbędne, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób wśród ptaków. Usuń resztki jedzenia, odchody i zalegający śnieg, który może utrudniać dostęp do pokarmu. Dezynfekuj karmnik co kilka tygodni – najlepiej używając gorącej wody z dodatkiem łagodnego detergentu.
4. Stabilność i trwałość konstrukcji karmnika
Karmnik powinien być solidnie zamocowany, aby nie przewracał się pod wpływem wiatru lub ciężaru ptaków. Jeśli montujesz go na słupie, upewnij się, że podstawa jest odpowiednio głęboko osadzona w ziemi. W przypadku karmników wiszących, linka lub uchwyt muszą wytrzymać obciążenie nawet kilku ptaków jednocześnie.
5. Łatwość dostępu karmnika dla ptaków
Karmnik powinien mieć otwartą konstrukcję, która umożliwi ptakom łatwe dostanie się do pokarmu. Pamiętaj, aby nie umieszczać go zbyt wysoko, by ptaki mogły do niego dolecieć, ale jednocześnie na tyle, by był niedostępny dla drapieżników.
Jak i kiedy dokarmiać ptaki?
1. Czym karmić ptaki, by im nie zaszkodzić?
Odpowiedni pokarm to klucz do sukcesu. Zima to czas, gdy ptaki potrzebują szczególnie kalorycznych produktów, które dostarczą im energii. Najlepsze będą:
- słonecznik – zarówno łuskany, jak i w łupinach. Jest bogaty w tłuszcze i szybko staje się ulubionym przysmakiem sikorek i wróbli.
- orzechy – najlepiej niesolone i nieprażone.
- suszone owoce – rodzynki, morele czy jabłka są doskonałym źródłem energii, szczególnie dla kosów i drozdów.
- tłuszczowe kule i pyzy – mieszanki tłuszczu i nasion są idealnym rozwiązaniem na mroźne dni.
Warto jednak unikać podawania chleba, który, choć popularny, może zaszkodzić ptakom, prowadząc do ich niedożywienia lub chorób układu pokarmowego.
2. Czym nie karmić ptaków na zimę?
Dokarmianie ptaków to piękna tradycja, ale nieodpowiednie produkty mogą im zaszkodzić. Aby uniknąć błędów, warto wiedzieć, czego należy unikać i dlaczego.
- pieczywo - choć karmienie ptaków chlebem jest popularne, szczególnie w parkach, to pieczywo – zwłaszcza białe – nie dostarcza ptakom żadnych wartości odżywczych, a jedynie "zapycha" ich żołądki. Wilgotne pieczywo łatwo pleśnieje, co może powodować choroby układu pokarmowego. Lepszym wyborem są nasiona, takie jak słonecznik czy proso.
- produkty solone - solone orzeszki, chipsy czy resztki z naszych posiłków są niebezpieczne, ponieważ sól jest dla ptaków toksyczna. Nawet mała ilość może uszkodzić ich narządy wewnętrzne i prowadzić do odwodnienia. Orzechy podawane ptakom powinny być zawsze niesolone i nieprażone.
- surowy ryż i ziemniaki - surowy ryż w kontakcie z wodą pęcznieje, co może powodować problemy trawienne u ptaków. Podobnie jest z surowymi ziemniakami, które zawierają solaninę – naturalną toksynę, szkodliwą dla ptaków. Ugotowane ziemniaki mogą być bezpieczne, ale należy je podawać tylko w małych ilościach, a najlepiej unikać ich całkowicie, stawiając na mieszanki nasion.
- zepsute lub spleśniałe jedzenie - pokarm z pleśnią czy gnijące resztki jedzenia są nie tylko niesmaczne, ale przede wszystkim groźne dla zdrowia ptaków. Mogą prowadzić do poważnych zatruć, a nawet śmierci. Regularne czyszczenie karmnika i dostarczanie świeżego pokarmu to podstawa zdrowego dokarmiania.
- tłuszcze niskiej jakości - margaryna, utwardzane tłuszcze roślinne czy inne sztuczne produkty nie nadają się dla ptaków. Mogą zawierać substancje chemiczne i trans-tłuszcze, które są szkodliwe dla ich zdrowia. Zamiast tego, postaw na naturalne źródła tłuszczu, takie jak łój wołowy czy gotowe kule tłuszczowe.
- mleko i produkty mleczne - ptaki nie trawią laktozy, więc mleko czy ser mogą prowadzić do problemów trawiennych i biegunek. To, co wydaje się dla nas delikatnym i odżywczym pokarmem, dla ptaków może być szkodliwe.
- resztki jedzenia - nie wszystkie resztki z naszego stołu nadają się dla ptaków. Potrawy przyprawione, smażone lub zawierające konserwanty są dla nich niebezpieczne. Dokarmianie ptaków to odpowiedzialność, a podawanie im resztek może przynieść więcej szkody niż pożytku.
3. Kiedy dokarmiać ptaki - najważniejszy czas: zima
Niewłaściwy moment może zakłócić ich naturalny rytm życia i przynieść więcej szkody niż pożytku. Oto kilka wskazówek dotyczących najlepszych okresów na dokarmianie ptaków i zasad, których warto się trzymać:
Zima to najtrudniejszy okres dla ptaków. Gdy śnieg pokrywa ziemię, a temperatury spadają poniżej zera, dostęp do naturalnych źródeł pokarmu, takich jak nasiona traw, owoce krzewów czy owady, jest mocno ograniczony. Właśnie wtedy ptaki najbardziej potrzebują naszej pomocy. Dokarmianie można rozpocząć, gdy pojawiają się pierwsze przymrozki, i kontynuować do końca zimy.
4. Kiedy przestać dokarmiać?
Gdy zima się kończy, a temperatura wzrasta, należy stopniowo ograniczać ilość podawanego pokarmu. Ptaki powinny powrócić do naturalnych źródeł pożywienia, które wiosną stają się łatwiej dostępne. Nagłe zaprzestanie dokarmiania może być problematyczne dla ptaków, które przyzwyczaiły się do karmnika, dlatego warto robić to stopniowo. Latem nie powinno się dokarmiać ptaków, aby nie uzależniać ich od zapewniania pożywienia przez ludzi i nie wytwarzać niedobrych nawyków.
5. Dlaczego nie dokarmiać przez cały rok?
Stałe dokarmianie może uzależnić ptaki od łatwego źródła pożywienia i osłabić ich zdolność do samodzielnego radzenia sobie w naturze. Może również zaburzyć ich naturalne migracje oraz zdolność do wyszukiwania naturalnych źródeł pokarmu.
Zimowe przysmaki w Aktywatory.pl
Jeśli chcesz wspierać ptaki w swoim ogrodzie, nasz sklep oferuje produkty marki Kampol, które będą idealnym rozwiązaniem:
- Mix ziaren dla dzikich ptaków – zrównoważona mieszanka, która przyciągnie bogactwo gatunków do Twojego karmnika.
- Kule tłuszczowe – zawierające nasiona i tłuszcze, dostosowane do potrzeb małych ptaków, takich jak sikory czy wróble.
- Pyzy tłuszczowe – praktyczne i wysokoenergetyczne, sprawdzą się szczególnie w czasie największych mrozów.
SPRAWDŹ NASZĄ OFERTĘ - KLIKNIJ TUTAJ
Dokarmianie ptaków zimą to nie tylko pomoc w przetrwaniu trudnego czasu – to również okazja do cieszenia się bliskością natury i obserwowania jej niezwykłego piękna.
Zapraszamy do wspierania skrzydlatych mieszkańców Twojego ogrodu z pomocą produktów dostępnych w Aktywatory.pl!
